Nawbakhti; an Intellectual, Innovative Scholar of Kalam

Document Type : The Quarterly Jornal

Author

Abstract

Abū Isḥāq Ibrāhīm b. Nawbakht was a philosopher and a scholar of Kalam whose life history is subject to much controversy. In this paper, I will draw upon various pieces of evidence to show that Nawbakhti was a scholar contemporary with Sayyid al-Murtaḍā and Abu al-Ḥusayn al-Baṣrī. Moreover, I seek to scrutinize his influences on issues of Kalam, especially among later scholars, as well as his importance and his scholarly and historical place, through a comparison of his views with those of Sayyid al-Murtaḍā (an early scholar of Kalam) and 'Allāma al-Ḥillī (a later scholar of Kalam).

Keywords

References

  1. 1. آقا‌بزرگ تهرانی، محمدمحسن (1403ق./1983م.)، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج25، نقحه دکتر علی‌نقی منزوی، بیروت: دار الأضواء.

    2. ابن نوبخت، ابو اسحاق ابراهیم (1413ق.)، الیاقوت فی علم الکلام، با تحقیق و مقدمه علی‌اکبر ضیائی، قم: کتابخانه عمومی آیت الله العظمی مرعشی نجفی.

    3. اشمیتکه، زابینه (1389)، اندیشه‌های کلامی علامه حلّی، ترجمه: احمد نمایی، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.

    4. اعرجی، سید عمید الدین ابو عبدالله عبدالمطلب بن مجد الدین محمد حسینی (1381)، اشراق اللاهوت فی نقد شرح الیاقوت، تحقیق: عَلی‌اکبر ضیائی، تهران: میراث مکتوب.

    5. افندی اصفهانی، میرزا عبدالله (1401ق.)، ریاض ‌العلماء و حیاض‌ الفضلاء، ج1 و 6، اهتمام: سید محمود مرعشی و تحقیق: سید احمد حسینی، قم: بی‌نا.

    1. 6.  اقبال آشتیانی، عباس (1311)، خاندان نوبختی، تهران: چاپخانه مجلس.
    2. 7.  امین، سید محسن (بی‌تا)، اعیان‌ الشیعه، ج2، بیروت: دار التعارف للمطبوعات.
    3. 8.  انصاری قمی، حسن (1794)، «علامه قزوینی و کتاب الیاقوت ابن نوبخت»، قابل دسترسی در: http//ansari.kateban.com.
    4. 9.  بحر‌العلوم، محمدمهدی (1363)، رجال ‌السید بحر‌العلوم المعروف بالفوائد الرجالیه، تحقیق و تعلیقه: محمدصادق و حسین بحر‌العلوم، ج2، تهران: کتابخانه امام صادق7.

    10. بحرانی، ابن میثم (1406ق.)، قواعد المرام فی علم الکلام، تحقیق: سید احمد حسینی، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.

    11. بیاتی، حیدر عبد المناف (1389)، «نویسنده کتاب الیاقوت»، کتاب شیعه، سال اول، ش اول.

    12. الجاحظ، ابو عثمان عمر ‌بن بحر (1422ق./2001م.)، البخلاء، ج1، شرح و تصحیح: احمد عوامری بک و علی الجارم بک، بیروت: دار الکتب العلمیه.

    13. جلالی مقدم، مسعود (1378)، «ابوالحسین بصری»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر: کاظم موسوی بجنوردی، ج5، تهران: مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی.

    14. حمصی رازی، شیخ سدید ‌الدین محمود (1412ق.)، المنقذ من التقلید، ج1، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه.

    15. خاقانی، علی بن حسین (1404ق.)، رجال الخاقانی، تحقیق: سید محمد صادق بحر العلوم، اهتمام و مقدمه: شیخ حسن خاقانی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.

    16. رازی، محمدبن زکریا (1371)، السیره الفلسفیه، ترجمه: عباس اقبال، تصحیح و مقدمه: پل کراوس، شرح احوال و آثار و افکار رازی، به همت مهدی محقق، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.

    17. سید مرتضی، علی بن حسین موسوی (1431ق.)، الذخیره فی علم الکلام، تحقیق: سید احمد حسینی، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه.

    1. 18.  ـــــــــــــــــــ (1405ق.)، رسائل الشریف المرتضی، ج2 و 3، مقدمه و اشراف: سید احمد حسینی و اعداد: سید مهدی رجائی، قم: دار القرآن الکریم.

    19. ـــــــــــــــــــ (1410ق. الف)، رسائل الشریف المرتضی، ج4، مقدمه و اشراف: سید احمد حسینی و اعداد: سید مهدی رجائی، قم: دار القرآن الکریم.

    20. ـــــــــــــــــــ (1410ق. ب)، الشافی فی الامامه، تحقیق و تعلیق: سید عبد الزهراء حسینی، ج1 و 2، تهران: مؤسسه امام صادق7.

    1. 21.  ـــــــــــــــــــ (1381)، الملخص فی اصول الدین، تحقیق: محمدرضا انصاری قمی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی و کتابخانه مجلس شورای اسلامی.

    22. ـــــــــــــــــــ (بی‌تا)، رساله المحکم والمتشابه المعروف بتفسیر النعمانی، قم: دار الشبستری للمطبوعات.

    23. ـــــــــــــــــــ (1413ق. الف)، اوائل المقالات، تحقیق: شیخ ابراهیم انصاری، قم: کنگره جهانی هزاره شیخ مفید.

    24. شیخ مفید، محمد بن نعمان عکبری بغدادی (1413ق. ب)، المسائل العکبریه، تحقیق: سید علی اکبر الهی خراسانی، قم: کنگره جهانی هزاره شیخ مفید.

    25. ـــــــــــــــــــ (1413ق. ج)، مسئله فی الإراده، قم: کنگره جهانی هزاره شیخ مفید.

    26. قزوینی رازی، ابورشید عبدالجلیل بن ابی الحسین بن ابی الفضل (1371.ق.)، النقض معروف به «بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض»، مقدمه و تعلیقه و مقابله و تصحیح: سید جمال الدین حسینی ارموی معروف به محدث، بی‌جا: چاپخانه سپهر.

    27. ـــــــــــــــــــ (1411ق./1991م.)، تأسیس‌ الشُبعة لعلوم ‌الإسلام، بیروت: مؤسسةُ النعمان.

    28. صدر، سیدحسن (1396ق./1976م.)، الشیعه وفنون ‌الإسلام، مقدمه: دکتر سلیمان دنیا، قاهره: مطبوعات النجاح.

    29. ـــــــــــــــــــ (1359)، تلخیص المحصل معروف به نقد المحصل، به انضمام رسائل و فوائد کلامی، اهتمام: عبدالله نورانی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران با همکاری دانشگاه مک‌گیل.

    30. ـــــــــــــــــــ (1407ق.)، تجرید الاعتقاد، تحقیق: محمدجواد حسینی جلالی، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.

    31. علامه حلّی، ابومنصور حسن بن مطهر (1363)، انوار الملکوت فی شرح الیاقوت، تحقیق: محمد نجمی زنجانی، قم: انتشارات رضی و انتشارات بیدار.

    32. ـــــــــــــــــــ (1430ق./ 1388)، معارج الفهم فی شرح النظم، تحقیق: گروه فلسفه و کلام بنیاد پژوهش‌های اسلامی، مشهد: بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی.

    33. ـــــــــــــــــــــــ (1415ق.)، مناهج الیقین فی اصول الدین، با تحقیق یعقوب جعفری مراغی، قم: دار الأسوه.

    34. ـــــــــــــــــــ (1426ق.)، تسلیک النفس الی حضیره القدس، تحقیق: فاطمه رمضانی، قم: مؤسسه امام صادق7.

    35. ـــــــــــــــــــ (1399ق.)، کشف ‌المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، حواشی و تعلیقات: آیة الله سید ابراهیم موسوی زنجانی، بیروت: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات.

    36. ـــــــــــــــــــ (1419ق.)، نهایة المرام فی علم الکلام، ج1، تحقیق: فاضل العرفان، اشراف: جعفر سبحانی، قم: مؤسسه امام صادق7.

    1. 37.  علامه مجلسی، محمدباقر (1404ق.)، بحار ‌الانوار، ج55، بیروت: مؤسسة الوفاء.

    38. قاضی القضاه، عبد الجبار بن احمد (1422ق.)، شرح االاصول الخمسه، تعلیق: احمد بن الحسین بن ابی‌هاشم، اهتمام: سمیر مصطفی رباب، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

    39. ـــــــــــــــــــ (1382ق.)، المغنی فی ابواب التوحید والعدل، ج14، تحقیق: استاد محمد السقا و مراجعه ابراهیم مدکور و اشراف: دکتر طه حسین، بی‌جا: دارالکتب.

    40. ـــــــــــــــــــ (1382ق.)، المغنی فی ابواب التوحید و العدل، ج1، تحقیق: دکتر محمود محمد قاسم و مراجعه: دکتر ابراهیم مدکور و اشراف: دکتر طه حسین، بی‌جا: دار الکتب.

    41. قمی، شیخ عباس (1425ق.)، الکنی و الألقاب، ج1، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه.

    42. کربن، هانری (1387)، تاریخ فلسفه اسلامی، ترجمه: سید جواد طباطبایی، تهران: کویر.

    43. مادلونگ، آلفرد (1362)، «تشیع امامیه و علم کلام معتزلی»، ترجمه احمد آرام، در: شیعه در حدیث دیگران، زیر نظر مهدی محقق، تهران: دائرة المعارف تشیع.

    44. مارتین مک‌درموت (1384)، اندیشه‌های کلامی شیخ مفید، ترجمه احمد آرام، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

     

Files

Share

How to cite

Statistics