انتقاد عالمانه و روشمند آقاى سید عباس موسویان از مقاله این جانب تحت عنوان «تفاوت ربا و بهره بانکى» (چاپ شده در مجله نقدونظر، شماره 12) براى پیشبرد بحث مطرح شده، بسیار مغتنم است. عنوان مقاله انتقادى ایشان، «بهره بانکى همان رباست» (1) ، خود پاسخ پرصلابتى به پرسش طرح شده درباره تفاوت ربا و بهره بانکى است و گویاى صراحتسخن و سلیقه نویسنده محترم مبنى بر اجتناب از حاشیه رفتن است که در سراسر نوشته ایشان خود را به خوبى نشان مىدهد. براى کسى چون راقم این سطور که همیشه کوشیده است تا از چنین روش و سلیقهاى در بحثها پیروى کند، گفتگو با آقاى موسویان کارى دلپذیر، اما در عین حال دشوار و خطیر است. از تذکرات فاضلانه ایشان درباره تاریخ اقتصادى صدر اسلام نکات جالبى آموختم که جاى سپاس فراوان دارد. شکل مقاله انتقادى آقاى موسویان از جهت رعایت روش علمى و امانتدارى نسبتبه مطالب مورد انتقاد بدون ایراد است. اما با این حال به نظر مىرسد نکات مهمى از بحث مربوط به «تفاوت ربا و بهره بانکى» مورد غفلت واقع شده است. این غفلت، همچنان که خواهیم دید، اساسا ریشه در کمالتفاتى (اگر نگوییم بىالتفاتى) نویسنده نسبتبه رویکرد معرفتشناختى بحث دارد که در آغاز مقاله من بر آن تاکید شده بود و تقریبا همه استدلالهاى مقاله «تفاوت...» در چارچوب این رویکرد معنا پیدا مىکرد. شاید اشکال کار از خود من بوده که در ابتداى نوشته، توضیحى کافى درباره «اشتباه در ارزیابى مفاهیم» یا «خلط معرفتشناختى» نداده بودم و بدون بیان مقدمهاى نظرى، به مصادیق و مثالها پرداخته بودم. در این نوشته مىکوشم به رفع این نقیصه پرداخته، از این طریق به انتقادها و نتیجهگیریهاى آقاى موسویان در حد توان خود پاسخ دهم.
)