Views of Nobakhti Theologians in the Middle of Kufa’s and Baghdad’s Schools

Document Type : The Quarterly Jornal

Authors

Abstract

 
Abu Sahl and Abu Mohammad Nobakhti—two of the most prominent theologians of the Baghdad’s School—have a significant role in the history of Imamis’ theology. On the one hand, they inherited the theological school of Kufa and on the other, they prepared the ground for the theological school of Baghdad (Sheykh Mufid and his pupils). At the same time, the theological views of Nobakhtis are in some respects different from the two schools. Since almost none of these two theologians’ works has arrived us, in this paper we wil examine the available reports of their views and works and seek to recover their theological views regarding different theological issues and explain their ideas particularly where they are different from the views of their priors or posteriors. Nobakhtis’ views were sometimes in harmony with views of the School of Kufa and were sometimes a beginning of the theological views of the School of Baghdad, which comes from turning away from the theological views of the previous theologians.

Keywords

References

  1. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، تحقیق: محمد ابو الفضل ابراهیم،‌ دار احیاء الکتب العربی، موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
  2. ابن تیمیه، احمد بن عبد الحلیم، (1406ق)، منهاج السنة النبویة، تحقیق: محمد رشاد سالم، موسسه القرطبه.
  3. ابن جوزی (1426ق)، تلبیس ابلیس، دراسه و تحقیق: د. سید الجمیلی،‌ بیروت: دار الکتب العربی.
  4. ابن حزم (1416ق)، الفصل فی الملل والاهواء والنحل، تعلیق: احمد شمس الدین،‌ بیروت: دار الکتب العلمیه.
  5. ابن شهر آشوب (1376)، مناقب آل ابی طالب، تصحیح: لجنه من اساتذه النجف الاشرف، نجف اشرف: المکتبة الحیدریة.
  6. ابن ندیم (1350)، الفهرست، تصحیح: رضا تجدد، تهران.
  7. اسعدی، علی‌رضا (1388)، هشام بن حکم، قم: نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  8. اشعری، ابو الحسن (1400ق)، مقالات الاسلامیین واختلاف المصلین، آلمان- ویسبادن: فرانس شتاینر‏.
  9. اشمیتکه، زابینه (1378)، اندیشه‌های کلامی علامه حلی، ترجمۀ احمد نمایی، مشهد: آستان قدس رضوی.

10. اقبال، عباس (1357)، خاندان نوبختی، تهران: طهروبی.

11. آمدی، سیف الدین (1386)، أبکار الأفکار فی أصول الدین، تحقیق: أحمد محمد مهدی،‌ قاهره: دارالکتب.

12. انصاری زنجانی، ابراهیم (1413ق)، تعلیقات علی أوائل المقالات در اوائل المقالات، قم: کنگره شیخ مفید.

13. بغدادی، عبد القاهر (1408ق)، الفرق بین الفرق،‌ بیروت: دار الجیل-‌ دار الافاق.

14. ــــــــــــــ (2003م)، اصول الایمان، تحقیق: ابراهیم محمد رمضان،‌ بیروت: دار و مکتبه الهلال.

15. حسینی جلالی، سیدمحمد رضا (1405ق)، «فرق الشیعه او مقالات الامامیه للنوبختی‌ ام للاشعری»، تراثنا، سال اول، ش 1.

16. حلبی، ابو الصلاح(بی‌تا)، الکافی فی الفقه، رضا استادی، اصفهان: مکتبة الامام امیرالمؤمنین7.

17. حنفی، حسن (بی‌تا)، من العقیده الی الثوره، قاهره: مکتبة مدبولی.

18. دیلمی، علی بن الحسین بن محمد، نسخه خطی، موجود در مرکز التراث والبحوث الیمنی.

19. نویسنده نامشخص (1358)، خلاصة النظر، زیر نظر: زابینه اشمیتکه و دیگران، تحقیق و مقدمه: حسن انصاری، تهران: موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.

20. راوندی، قطب الدین (1409ق)، الخرائج والجرائح، قم: مدرسة الإمام المهدی (عج)‏.

21. رحمتی، محمد کاظم (1385)، «غیبت صغری و نخستین بحران‌های امامیه»، تاریخ اسلام، سال هفتم، ش25.

22. رضایی، محمدجعفر (1391)، «تبیین معنایی اصطلاح علمی ابرار با تأکید بر جریانات فکری اصحاب ائمه»، اندیشه نوین دینی، ش31.

23. سید مرتضی (1411ق)، الذخیرة فی علم الکلام، تحقیق: سید احمد حسینی، قم: موسسة النشر الاسلامی.

24. ــــــــــــــ الطرابلسیات الاولی، نسخه خطی، مرکز احیاء التراث الاسلامی، شماره فیلم: 1690/3.

25. ــــــــــــــ (1410ق)، الشافی فی الامامة، تحقیق وتعلیق: سید عبد الزهراء حسینی، تهران: موسسة الصادق.

26. ــــــــــــــ (1387)، جمل العلم والعمل، نجف اشرف: مطبعة الآداب.

27. ــــــــــــــ (1405ق)، رسائل الشریف المرتضی، تحقیق: سید مهدی رجایی،‌ قم: دار القرآن الکریم.

28. شهرستانی، محمد بن عبد الکریم (1364)، تحقیق: محمد بدران، قم: الشریف الرضی.

29. صدوق، محمد بن علی (1395)، کمال الدین و تمام النعمه، تهران: انتشارات اسلامیه.

30. طبرسی (1415ق)، مجمع البیان، تحقیق وتعلیق: لجنة من العلماء والمحققین الأخصائیین، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.

31. طوسی، محمد بن حسن (1406ق)، الاقتصاد فیما یتعلق بالاعتقاد،‌ بیروت: دار الاضواء.

32. ــــــــــــــ (1375)، الاقتصاد الهادی الی الطریق الرشاد، انتشارات کتابخانه.

33. ــــــــــــــ (1409ق) التبیان فی تفسیر القران، تحقیق وتصحیح: أحمد حبیب قصیر العاملی، بیروت، دار احیاء التراث العربی.

34. ــــــــــــــ (1411ق) الغیبة للحجه، قم: دار المعارف اسلامی، الطبعة الاولی.

35. ــــــــــــــ (1420ق)، الفهرست، قم: کتابخانه محقق طباطبایی.

36. ــــــــــــــ (بی‌تا)، التبیان فی تفسیر القرآن،‌ بیروت: دار احیاء التراث العربی.

37. قاضی عبد الجبار، 1427ق، تثبیت دلایل النبوة،‌ قاهره: دار المصطفی.

38. ــــــــــــــ (بی‌تا)،  فضل الاعتزال، تحقیق: فواد سید،‌ دار التونسیه.

39. ــــــــــــــ (1422ق)، شرح الاصول الخمسه، تعلیق احمد بن حسین ابی هاشم،‌ دار احیاء التراث العربی.

40. ــــــــــــــ (1962-1965)، المغنی فی ابواب التوحید والعدل، تحقیق: جرج قنواتی،‌ قاهره: دار المصریه.

41. کراجکی (1369)، کنز الفوائد، قم: مکتبة المصطفوی.

42. کلبرگ، اتان (1380)، «شیخ صدوق و نظریه تحریف قرآن»، ترجمه: رحمتی، مجله کتاب ماه و دین، ش 45-46.

43. گذشته، ناصر (1377)، «استطاعت»، تهران: دائره المعارف بزرگ اسلامی، ج8: ص92-95.

44. مادلونگ، ویلفرد (1387)، «کلام معتزله و امامیه»، مکتب‌ها و فرقه‌های اسلامی در سده‌های میانی، ترجمۀ جواد قاسمی، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.

45. مدرسی، سیدحسین (1384)، مکتب در فرایند تکامل، ترجمۀ هاشم ایزدپناه، تهران: انتشارات کویر.

46. ـــــــــــــ (1380)، «بررسی ستیزه‌های دیرین دربارۀ تحریف قرآن»، هفت آسمان، ش11.

47. معروف الحسنی، هاشم (1376)، شیعه در برابر معتزله و اشاعره، ترجمۀ سیدمحمدصادق عارف، مشهد: آستان قدس رضوی.

48. مفید، محمد بن نعمان (1413ق)، اوائل المقالات، قم: کنگره جهانی شیخ مفید.

49. ــــــــــــــ (1413ق)، مسائل السرویه، قم: کنگره جهانی شیخ مفید.

50. مکدرموت، مارتین (1363)، اندیشه‌های کلامی شیخ مفید، ترجمۀ احمد آرام، تهران: دانشگاه تهران.

51. ملاحمی خوارزمی، محمود بن محمد (1390)، کتاب المعتمد فی اصول الدین، تحقیق: ویلفرد مادلونگ، تهران: میراث مکتوب.

52. نجاشی، احمد بن علی (1416ق)، رجال نجاشی، تحقیق: سیدموسی شبیری زنجانی، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.

53. نشار، علی سامی (1995)، نشأة الفکر الفلسفی،‌ قاهره: دار المعارف، الطبعة الثانیة.

54. نشوان حمیری، ابو سعید (1972م)، تهران.

55. واعظ چرندابی (1413ق)، حواشی وتعلیقات أوائل المقالات، قم: چاپ کنگره شیخ مفید.

Files

Share

How to cite

Statistics