اخلاق دینی: خودسرانه یا ضابطه‌مند

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

از مهمترین اشکالات وارد بر وابستگی مفهومی -و به ویژه ثبوتیِ-اوصاف اخلاقی به دین، بی‌‌قاعدگی اراده و افعال ارادی خداوند و درنتیجه، خودسرانگی اخلاق برآمده از آن بوده ‌است. بر اساس این نقد، اراده و کراهت خداوند یا امر و نهی او بی‌‌هیچ ضابطه و معیاری می‌‌تواند مفاهیم اخلاقی‌‌ای چون خوب و بد را شکل داده یا دست‌‌کم در اتصاف افعال انسانی به این محمولات تاثیر گذارد. اما برخی فیلسوفان و متکلمان - جدا از دیگر نقدهای وارد بر این دو تقریر از اخلاق دینی -کوشیده‌‌اند تا با ضمیمه‌کردن و افزودن قیدهایی به خداوند، استناد به تناقض منطقی افعال قبیح، توجه و تأکید بر ویژگی‌‌هایی چون بساطت خداوند و... به حل این مشکل همت گمارند که این پاسخ‌‌ها اصولاً ناتوان از حل این مسئله بوده‌‌اند مگر آن‌که مُراد حقیقی خداوند و موضوعات ثابت قضایای اخلاقی را ملحوظ در نظر آوریم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Religious morality: Arbitrary or Regularize

نویسنده [English]

  • Javad Danesh
چکیده [English]

One of the main difficulties of conceptual and particularly realization-based dependence of moral attributes on religion is the irregularity of God’s will and voluntary actions and hence arbitrariness of morality derived from it. According to this critique, divine will and reluctance or command and prohibition without criteria and standards can shape moral concepts such as good and bad or at least have an influence on qualification of human actions to the predicates.But some philosophers and theologians, apart from other critiques against these two versions of religious morality, have attempted to resolve this problem by accommodating some determining factors in God, invoking to logical contradiction of bad actions, favour to attributes as divine simplicity and the like. These answers essentially have been incapable of solving this problem unless we consider the real object of God’s will and the fixed subjects of ethical propositions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The relation between morality and religion. Arbitrary morality. Divine command theory. Religious morality. Realization-based dependence

مراجع

  1. 1. جرجانی، علی بن محمد (1325)،شرح المواقف، تصحیح: سید محمد بدر الدین الحلبی، بی‌جا: مطبعة السعادة.

    2. حلی، حسن بن یوسف (1417ق)،کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تحقیق و تعلیق: حسن حسن‌زاده آملی، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.

     

    1. Adams, Robert M. (1981) “A Modified Divine Command Theory of Ethical Wrongness”, in Paul Helm, Divine Command and Morality, Oxford, Oxford University Press.
    2. Alston, William, (2002), “Some Suggestions for Divine Command Theorists”, in Alston, Divine Nature and Human Language, Ithaca, New York, Cornell University Press.
    3. Clark, Gordon, (1961),Religion, Reason and Revelation, Philadelphia,Presbyterian and Reformed Publishing Company.
    4. Descartes, Rene, (1981),Philosophical Letters, Antony Kenny (trans. And ed), Minneapolis: University of Minnesota press.
    5. Hanink James G. & Mar Gary R., (1987) “What Euthyphro Couldn't Have Said”,Faith and Philosophy, 4.
    6. Hare, John E., (2007)God and Morality: A Philosophical History, U. S. A. , Blackweel Publishing.
    7. Idziak, Janine Marie (Ed), (1979)Divine Commands and Morality: Historical and Contemporary Readings, New York: The Edwin Mellen Press.
    8. Oberman, Heiko A, (1963),the Harvard of Medieval Theology: Gabriel Biel and LateMedieval Nominalism, Cambridge, Mass, Harvard University Press.
    9. Quinn, Philip, (1978), Divine Commands and Moral Requirements, Oxford: Oxford University Press.
    10.  ــــــــــ (2000) “Divine Commands Theory”, in Hugh La Follette (ed), The Blackwell Guide to Ethical Theory, Malden, Ma, Blackwell.
    11. Sallivan Stephen j., (1994), “Why Adams Needs to Modify his Divine Command Theory one More Time”, Faith and Philosophy ll.
    12. Smart, John, (1973) “An Outline of a Sinem of Utilitarian Ethics”, in John Smart and Bernard Wiliams, Utilitarionism - for and against, Cambridge, England: Combrigde University Press.
    13. Smith, B. Steven, (2003),Spinoza s Book of Life(Freedom and Redemption in the Ethics), New Haven and London, Yale University Press.
    14. Stamp, E. & kretzmann, N, (1991), “Being and Goodness”, in MacDonald(ed), Being and Goodnes: The Concept of the Good in Metaphysics and Philosophical Theology, Itheca, New York, Carnell University Press.
    15. Swinburne, Richard, (1974) “Duty and The Will of God”, Canadian Journal of philosophy 4.
    16. Wainwright, William J., (2005),Religion and Morality , U. S. A. , Ashgate Publishing Company.
    17. Zagzebski Linda, (2005) “Morality and Religion” in Wainwright William J. (eds), The Oxford Hakdbook of Philosophy of Religion, Oxford University Press.
    18. ZagZebski, Linda, (1991) the Dilemma of Freedom and Foreknowledge, NewYork, Oxford University Prees.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار