2024-03-28T20:39:39Z
https://jpt.isca.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=290
نقد و نظر
نقد و نظر
1062-8952
1062-8952
1393
19
76
بازشناسی سرشت فضایل با تأکید بر دیدگاه لیندا زگزبسکی
غلامحسین
جوادپور
فضیلت و رذیلت از کلیدواژههای رایج در اخلاق فلسفی و کاربردی هستند که پژوهشگران این حوزهها درباره چیستی و سنخ این مقولات بسیار سخن گفتهاند. در چند دهه اخیر با برجستهشدن نظریههای اخلاقی مبتنی بر فضیلت و نیز طرح نظریه فضیلت در معرفتشناسی، بازشناسی این مفهوم اهمیت دوچندان یافته و برخی معرفتشناسان نیز به تحلیل این مفهوم مهم پرداختهاند. لیندا زگزبسکی، نظریهپرداز معاصر در معرفتشناسی و اخلاق، با یگانهپنداشتن سنخ فضایل اخلاقی و عقلانی، در تحلیل سرشت فضایل نخست جنبه سلبی را در پیش میگیرد و تفاوت فضایل را با مفاهیمی مانند مهارتها، استعدادها و تواناییهای ذاتی، عادات، ملکات عقلانی و عواطف تبیین میکند. سپس در مقام ایجابی، فضایل را از سنخ ملکات رفتاری و دارای دو مؤلفه کلانِ انگیزش از درون و نیز موفقیت در کسب غایت مورد نظر میداند. با توجه به اهمیت فضایل در مسائل و ساختار برخی علوم از جمله اخلاق و معرفتشناسی، در مقاله حاضر با تأکید بر نظر زگزبسکی به بررسی سرشت فضایل و تفاوت بین آنها با مقولات مشابه میپردازیم.
فضایل و رذایل
ملکات
عواطف
مهارتها
عادات
انگیزش
زگزبسکی
2014
12
22
4
32
https://jpt.isca.ac.ir/article_1503_4df16095aee3101f71f7e221b0d11ed6.pdf
نقد و نظر
نقد و نظر
1062-8952
1062-8952
1393
19
76
تحلیل انتقادی دیدگاه نیچه درباره معنای زندگی
میثم
شادپور
سیدمحمود
موسوی
مسئله معنای زندگی پرسشی اساسی است که پیشتر انسان معاصر غربی آن را در چارچوب مسیحیت پی میگرفت، اما به نظر نیچه، انسان اکنون در دورانی به سر میبرد که چارچوب عقیدتی و ارزشی مسیحیت فرو ریخته است. در این دوران، انسان معاصر گرفتار نیستانگاری فراگیر شده است. از اینرو، نیچه میکوشد معطوف به زندگی زمینی و در راستای اراده معطوف به قدرت، معنایی برای زندگی انسان معاصر طراحی کند که نتیجهاش آریگویی به زندگی زمینی و غلبه بر نیستانگاری فراگیر است. در این مقاله، پس از تبیین و نقد دیدگاه نیچه، نشان داده میشود که طرح نیچه راهی به رهایی از نیستانگاری ندارد.
نیچه
معنای زندگی
نیستانگاری
مرگ خدا
اراده معطوف به قدرت
انسان معاصر غربی
2014
12
22
33
55
https://jpt.isca.ac.ir/article_1504_70f4d60b3c105537835e155c72bc9ee4.pdf
نقد و نظر
نقد و نظر
1062-8952
1062-8952
1393
19
76
طبیعیگرایی در فلسفه اخلاق معاصر؛با تمرکز بر مصادیق کاربرد علوم تجربی در قلمرو فلسفه اخلاق
جلال
پیکانی
با توجه به ناشناختهبودن رهیافت طبیعیگرایانه به اخلاق در ایران، در این مقاله ضمن تبیین چیستی و مضمون طبیعیگرایی در قلمرو فلسفه اخلاق، مزّیتها و کاستیهای آن بررسی شدهاند. برای نشاندادن چیستی طبیعیگرایی، چند نظریه اخلاقی طبیعیگرایانۀ برجسته بررسی شده و نشان داده میشود که از میان دو قسم طبیعیگرایی هستیشناختی و روششناختی، قسم نخست بیشتر چالش برانگیز است، اما قسم دوم که پیوندی وثیق با علم دارد، نکات قابل تأملی در بردارد. آنگاه نشان دادهایم که چرا پژوهشگران فلسفه اخلاق نباید طبیعیگرایی، بهویژه قسم روششناختی آن را نادیده بگیرند.
فلسفه اخلاق
طبیعیگرایی
طبیعیسازی
روانشناسی اخلاق
2014
12
22
56
76
https://jpt.isca.ac.ir/article_1505_149a7531663d4a588e4ba781f92cab73.pdf
نقد و نظر
نقد و نظر
1062-8952
1062-8952
1393
19
76
هنجارمندی معنا در استدلال شکاکانه کریپکی
جعفر
مروارید
در این مقاله نخست استدلال شکاکانه کریپکی تبیین میگردد و از رهگذر آن قید هنجارمندیِ معنا توضیح داده میشود. کریپکی بر این اساس، یکی از قیدهای اساسی هر نظریه درباره معناداری را قید هنجارمندی میداند. در ادامه، با تفکیک معنای قوی و ضعیف در هنجارمندی، نشان داده میشود که استدلال کریپکی در این باره ابهام دارد. سپس تفسیرهای مکگین و بگاسیان از دیدگاه کریپکی درباره هنجارمندی گزارش میشود. مطابق تفسیر مکگین، هنجارمندی مفهومی بینازمانی است که او بر اساس همین دیدگاه به تعمیم شکاکیت کریپکی از محتوای زبانی به محتوای ذهنی انتقاد میکند. در ادامه بگاسیان با نقد تفسیر مکگین از هنجارمندی، نتیجه میگیرد که انتقاد او به استدلال کریپکی وارد نیست. در پایان با طرح انتقادی علیه دیدگاه مکگین، ادعا میشود که بهظاهر بگاسیان خوانش دقیقتری از هنجارمندی و استدلال شکاکانه به دست داده است.
کریپکی
استدلال شکاکانه
هنجارمندی معنا
بگاسیان
مکگین
2014
12
22
77
94
https://jpt.isca.ac.ir/article_1506_bf4338a68efe84732c13c331c17135e9.pdf
نقد و نظر
نقد و نظر
1062-8952
1062-8952
1393
19
76
نظریه حدّ وسط از منظر غزالى
حسین
اترک
نظریه اخلاقی غزالی تقریری از نظریههای فضیلتگرایی اخلاقی است که در واقع تلفیقی از سه رویکرد فلسفی، نقلی و عرفانی است که جنبه نقلی و عرفانی آن بسیار غلیظتر از جنبه فلسفی آن است. وی از سویی تابع نظریه حد وسط ارسطویی است که فضیلت اخلاقی را حد وسط دو رذیلت افراط و تفریط میداند و از سوی دیگر، افزون بر عقل، شرع را نیز معیار تعیین فضیلت برمیشمارد و با استناد به آیات و روایات، فضایل اخلاقی را معین میکند. غزالی به طور کلی سعادت را کمال ویژه هر موجود تعریف میکند و سعادت انسان را در علم و معرفت به حقایق اشیا میداند. البته به نظر میرسد وی افزون بر علم و معرفت، چهار عامل: خیرات بیرونی، فضایل بدنی، فضایل اخلاقی و سعادت اخروی دیگر را نیز جزو سعادت انسان برمیشمارد که سه مورد نخست نقش مقدمی برای سعادت اخروی دارند و سعادت حقیقی و نهایی انسان در لقای خداوند است. غزالی نوآوریهای متعددی در نظریه حد دارد که عبارتند از: افزودن قوهای به نام قوه عدل به قوای سهگانه افلاطونی، ارائه تعریفی جدید از عقل عملی که وظیفه آن تنها تحریک بدن و تدبیر قوای شهوی و غضبی است، ارائه تعریفی جدید از فضیلت عدالت، افزودن معیار شرع بر معیار عقل بهعنوان معیارهای تعیین حد وسط، ارائه استدلال نقلی در تأیید نظریه اعتدال، افزودن فضایل شرعی و صوفیانه به فهرست فضایل.
غزالی
فضیلتگرایی اخلاقی
سعادت
فضیلت
حد وسط
فضایل توفیقی
2014
12
22
95
120
https://jpt.isca.ac.ir/article_1507_f3bd8e85237c20d3b2b2383d94841f10.pdf
نقد و نظر
نقد و نظر
1062-8952
1062-8952
1393
19
76
نمادسازی از مرید و مراد در اسرارنامه عطار نیشابوری
حسین
میری
ابراهیم
نوری
منصور
نیک پناه
عرفان اسلامی دربردارندۀ زیباترین گهرهای ادب فارسی است که بیگمان سبب تعالی جایگاه هنر اسلامی ـ ایرانی گردیده است. در این میان، عطار از شاعران عارفی است که در ادبیات عرفانی صاحب سبک است و اسرارنامه او در پی افشای اسرار عرفانی برای مخاطبان است. از مسائل مهم عرفان اسلامی رابطه مرید و مراد و چگونگی تعامل میان آنهاست. در اسرارنامه بارها از مراد، پیر، استاد، مهتر و... سخن به میان آمده و از سفارشهای این منتهیان به مبتدیان یاد شده است. در این پژوهش، با بررسی نوع ارتباط مرید و مراد در اسرارنامه عطار نیشابوری، نشان دادهایم که حتی در مواردی مرید شخصیت انسانی نیست، ولی حرمت مراد واقعی را دارد. مراد و مرید در این اثر در تیپهای گوناگونی ظاهر میشوند و برای نمونه جلوهگری دیوانگان (عقلای مجانین) در نقش مراد قابل توجه است. در این مقاله، چگونگی گفتوگوی عمودی مراد با مرید و نیز نوع شخصیت مراد بررسی میشود که آیا شخصیتی زمینی است یا فرازمینی و آیا شخصیتی واقعی دارد یا انتزاعی؟ و اساساً آیا مراد میتواند شخصیتی غیر انسانی یا حتی حیوانی باشد و در عین حال، به ارشاد خلق بپردازد.
مرید
مراد
اسرارنامه
عطار و مونولوگ
2014
12
22
121
149
https://jpt.isca.ac.ir/article_1508_9aecd7b3892216cdd98d32c553f9d35e.pdf