نظریۀ اخلاق‌شناختی ارسطو؛ سنتزی از آموزه‌های افلاطون و پروتاگوراس

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد فلسفه (نویسندۀ مسئول)

2 استادیار گروه فلسفه و کلام دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

ارسطو در اخلاق غایت‌نگر خود، به‌منظور ترسیم فضایی برای عمل و قواعدی برای رفتار، به پژوهش در فضیلت‌های انسانی می‌پردازد. فضیلت‌هایی که او در اخلاق نیکوماخوس توصیف می‌کند، خصلت‌هایی هستند که در جامعۀ آن روز آتن فضیلت به شمار می‌روند. در این مقاله نشان داده شده است که این مؤلفۀ اخلاق ارسطو تا حد زیادی از اندیشۀ پروتاگوراس تأثیر پذیرفته است. از سوی دیگر، ارسطو با تأثیرپذیری از افلاطون، این فضیلت‌ها را نه از آن‌رو که آنها را حاصل قرارداد و به‌تبع آن نسبی می‌داند، بلکه چون آنها را حاصل کارکرد عقل برای کشف و ایجاد امور اخلاقی و قوانین می‌داند، می‌پذیرد. بدین ترتیب، رویکرد اخلاقی ارسطو را می‌توان سنتزی دانست از آموزه‌های پروتاگوراس که با شعار انسان‌معیاری اخلاق را حاصل قرارداد می‌داند و آموزه‌های افلاطون که با طرح نظریۀ مُثل مبنای اخلاق را در آسمان‌ها و غیرقراردادی می‌داند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Aristotle’s Ethical Theory: a Synthesis of Platonic and Protagorean Doctrines Fatemeh Seyfollahi

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Seyfollahi 1
  • Aliakbar Abdolabadi 2
1 MA, Philosophy (Corresponding author).
2 Assistant professor, Philosophy department, Shahid Beheshti University.
چکیده [English]

In his teleological ethics, Aristotle investigates moral virtues in order to present practical moral rules. What he describes in Nicomachean Ethics as virtues are characteristics which in his age Athenians considered as virtues. In this paper, we have shown that this aspect of Aristotle's ethics roots in Protagoras. On the other hand, inspired by Plato, Aristotle considers such virtues as products of intellect in discovering and inventing moral rules. Therefore, contrary to Protagoras, for Aristotle, moral rules are not relativistic and conventional. Thus, we can take Aristotelian Ethics as a synthesis of Platonic ethics, which seeks moral rules in the heavens and considers it as an unconventional product, and Protagorean ethics, which considers morality as a product of convention.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Plato
  • Aristotle
  • Protagoras
  • ethical theory
  • virtue
  • intuitive wisdom

مراجع

1. ارسطو (1385)، اخلاق نیکوماخوس، ترجمۀ محمّدحسن لطفی، تهران: انتشارات طرح نو، چاپ دوم.
2. افلاطون (1380)، دورۀ آثار افلاطون، ترجمۀ محمّدحسن لطفی، تهران: انتشارات خوارزمی، چاپ سوم.
3. برن، ژان (1363)، افلاطون، ترجمۀ سید ابوالقاسم پورحسینی، تهران: انتشارات فکر روز، چاپ اوّل.
4. شهریاری، حمید (1385)، فلسفۀ اخلاق در تفکّر غرب از دیدگاه السدیر مکینتایر، تهران: انتشارات سمت، چاپ اوّل.
5. کاپلستون، فردریک (1380)، تاریخ فلسفه، ج 1، ترجمه سید جلال الدین مجتبوی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ چهارم.
6. کوپر، جان (1378)، «یونان باستان»، ترجمۀ حمید شهریاری، در: تاریخ فلسفۀ اخلاق غرب، قم: انتشارات مؤسّسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، چاپ اوّل.
7. گاتری، دبلیو.کی.سی (1375)، تاریخ فلسفۀ یونان، ج 11، سوفسطاییان (2)، ترجمۀ حسن فتحی، تهران: انتشارات فکر روز، چاپ اوّل.
8. ـــــــــــــــ (1388)، فیلسوفان یونان باستان: از طالس تا ارسطو، ترجمۀ حسن فتحی، تهران: نشر علم، چاپ دوم.
9. گادامر، هانس گئورک (1382)، مثال خیر در فلسفۀ افلاطونی ـ ارسطویی، ترجمۀ حسن فتحی، تهران: انتشارات حکمت، چاپ اوّل.
10. گمپرتس، تئودور (1375)، متفکّران یونانی، ترجمۀ محمّدحسن لطفی، تهران: انتشارات خوارزمی، چاپ اوّل.
11. مکینتایر، السدیر (1379)، تاریخچۀ فلسفۀ اخلاق، ترجمۀ انشاء الله رحمتی، تهران: انتشارات حکمت، چاپ اوّل.
12. م.کرسگارد، کریستین (1390)، «سرچشمۀ ارزش از نظر ارسطو و کانت»، ترجمۀ محسن جوادی، در: ارغنون، ش 16، چاپ سوم.
13. مکی، ج.ال (1390)، «ماهیت ذهنی ارزش‌ها»، ترجمۀ مراد فرهادپور، در: ارغنون، ش 16 چاپ سوم.
14. نوسباوم، مارتا (1389)، ارسطو، ترجمۀ عزت الله فولادوند، تهران: طرح نو، چاپ چهارم.
15. وارد، استیفن (1374)، درآمدی تاریخی به اخلاق، ترجمۀ حسن پویان، تهران: نشر مرکز، چاپ اوّل.
16. هولمز، رابرت. ال. (1382)، مبانی فلسفۀ اخلاق، ترجمۀ مسعود علیا، تهران: انتشارات ققنوس، چاپ اوّل.
17. یگر، ورنر (1376)، پایدیا، ج 1، ترجمۀ محمّدحسن لطفی، تهران: انتشارات خوارزمی، چاپ اوّل.
18. Diels, Hermann. Die (1972-1973), Fragmente der Vorsokratiker, Rev. Walther Kranz. Berlin: Weidmann.
19. MacIntyre, Alasdair (2007), After Virtue: A Study in Moral Theory, 3rd edition, University of Notre Dame Press.
20. Poster, Carol, Protagoras (fl. 5th c. B.C.E.), Florida State University, (11/1/2015), from: (http://www.iep.utm.edu/protagor)
21. Rorty, Richard (1999), Philosophy and social hope, Penguin Books.
22. Ross, W.D. (2004), Aristotle, 6th edition, Routledge.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار