TY - JOUR ID - 69328 TI - شیخ علاء الدوله سمنانی و نقد نظریه وحدت وجود ابن عربی JO - نقد و نظر JA - JPT LA - fa SN - 1062-8952 AU - کربلایی, مرتضی AD - مدرس سطوح عالی فلسفه و عرفان حوزه علمیه قم، ایران. Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 25 IS - 99 SP - 127 EP - 148 KW - عرفان اسلامی KW - علاءالدوله سمنانی KW - ابن‌عربی KW - وحدت وجود KW - وحدت شهود DO - 10.22081/jpt.2020.55875.1670 N2 - نظریۀ وحدت وجود از اساسی‌ترین آموزه‌های تصوف و عرفان اسلامی‌ است. از نگاه عارفان مسلمان، موجود حقیقی تنها خداست و مخلوقات، ظهورات و شئونات آن موجود حقیقی هستند. این اندیشه از همان دورۀ نخست شکل‌گیری عرفان اسلامی ‌مطرح بوده و با ظهور ابن‌عربی از تبیین‌های دقیق‌تری برخوردار شد. شیخ علاءالدوله سمنانی، از عارفان تأثیرگذار سدۀ هشتم هجری، با این نظریه مخالفت کرده است. در این مقاله، با روش تحلیلی پس از اشاره به احوال و آثار سمنانی و وضعیت زمانۀ وی، انتقاداتش درباره نظریۀ وحدت وجود را بررسی و نقادی کرده‌ایم. در‌نتیجه برآنیم که سمنانی به‌واسطۀ اعتقادش به ضرورت تفکیک میان آموزه‌های دین اسلام و آیین‌های هندی همچون بودیسم و جلوگیری از بروز انحراف در توحید اسلامی، و به سبب نرسیدن به عمق کلام ابن‌عربی دربارۀ وجود مطلق مقسمی ‌و تنزیۀ نهفته در آن و نیز خلط میان اعتبارات وجود، کلام وی در موضوع وحدت وجود را نقد کرده و به وحدت شهود قائل شده است. سمنانی وحدت شهود را نیز کمال نهایی سلوک ندانسته و مقام عبودیت را آخرین منزل از منازل سلوک عرفانی می‌داند UR - https://jpt.isca.ac.ir/article_69328.html L1 - https://jpt.isca.ac.ir/article_69328_e4652058298774e0aeff731c2e812e10.pdf ER -