TY - JOUR ID - 67969 TI - «امّت»، فراتر از تمدن در آینه قرآن JO - نقد و نظر JA - JPT LA - fa SN - 1062-8952 AU - قاسمی, کوثر AU - فتاحی‌زاده (نویسنده مسئول), فتحیه AU - بابایی, حبیب‌الله AD - دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا AD - استاد دانشکده الهیات دانشگاه الزهرا (س) AD - عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 24 IS - 95 SP - 31 EP - 54 KW - قرآن کریم KW - تمدن KW - امّت KW - ملت حنیف KW - تکامل انسانی DO - 10.22081/jpt.2019.67969 N2 - اسلام دینی جامع و جهانی است و اجرای همه‌جانبه آن، مستلزم قالبی تمدنی (به‌مثابه کلان‌ترین نظام مناسبات انسانی) و تأمین‌کننده چنین واحد کلان اجتماعی است. اصطلاح تمدن، با انباشت مفهومی و فرهنگی آن در غرب، حاوی جوهری سکولار است که موجب تردید و احتیاط در استفاده از این اصطلاح می‌شود. بدین سان باید در پی اصطلاحی جایگزین در بستر فرهنگ اسلامی بود. در این پژوهش با روش توصیفی و تحلیل مفهومی، واژه‌هایی از قرآن‌کریم واکاوی می‌شود که در مظان این معنا، ‌دارای گستردگی اجتماعی است. در میان پنج واژه مطرح در این مقاله که دربردارندۀ معنای گسترده اجتماعی باشد، به‌ظاهر واژگان بلد، قریه، مدینه و مُلک جایگزین مناسبی برای تمدن نیستند. در این میان، واژه فراگیر «امّت» کلان‌ترین و جامع‌ترین نظام مناسبات انسانی است که با افزوده‌های فراتمدنی‌اش، چه‌بسا ترسیم‌کنندۀ مناسب‌ترین بستر تکامل انسان برای تأمین نیازهای فراگیر مادی و معنوی فرد و جامعه باشد. امّت با افزوده‌هایی همچون آرامش‌زایی، سبقت در خیرات، نظارت درونی و نیز عناصری همچون وحدت و حاکمیت نوعی انسانی، جامعیت، وسعت، نظام‌مندی، تعادل و هدف‌مندی به جهت ماهوی، کلان‌تر و نظام‌مندتر از دیگر اصطلاح‌های قرآنی و نیز اصطلاح تمدن است. UR - https://jpt.isca.ac.ir/article_67969.html L1 - https://jpt.isca.ac.ir/article_67969_b865eb2ac7c66ef71a4608fcdde53b57.pdf ER -