ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تحلیلی مبانی و نتایج دیدگاه رابطۀ ضروری معرفت و عمل اخلاقی
سقراط بر آن بود که معرفت و شناخت نیکیها و بدیها نهتنها برای عمل اخلاقی و کسب فضیلت ضروری است، بلکه تنها علت آن نیز شناخته میشود؛ یعنی معرفت علت لازم و کافی عمل اخلاقی و کسب فضیلت است و کسی با آگاهی و معرفت (خواسته و دانسته) مرتکب بدی نمیشود. بدینترتیب رابطۀ ضروری میان معرفت و عمل اخلاقی برقرار است. افلاطون با پذیرش این دیدگاهِ استاد خود، آن را بر مبانی معرفتشناختی خاص خود و ایدۀ مُثل استوار میکند. این نظریه، طبق مبانیای که افلاطون برای آن ترسیم میکند، لوازم، آثار و نتایج خاصی دارد که علیرغم وجود شباهتهایی میان این دیدگاه و نظریههای دیگر، باز هم از سایر نظریات متمایز بوده و بحثهای بسیاری را متوجه خود کرده است. مهمترین انتقادات وارد شده بر این دیدگاه از سوی ارسطو طرح شده است. در عین حال، ارسطو در پایان بررسیهای خود، تا حدودی به این دیدگاه نزدیک میشود و با شرایطی آن را تلقی به قبول میکند، اما این دیدگاه همچنان منتقدان فراوانی دارد.
https://jpt.isca.ac.ir/article_448_7229085c0099ef5e744ce550eaca72ea.pdf
2015-06-22
2
28
معرفت
عمل
رابطۀ ضروری
فضیلت اخلاقی
سیدمحمد
اکبریان
makbarian55@yahoo.com
1
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
AUTHOR
ابنسینا (1404)، الشفاء(الالهیات)، تصحیح: سعید زاید، قم: مکتبة آیةالله المرعشى.
1
ادواردز، پل (1378)، فلسفه اخلاق، ترجمۀ انشاءالله رحمتی، تهران: انتشارات تبیان.
2
ارسطو (1385)، اخلاق نیکوماخوس، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ دوم.
3
افلاطون (1383)، دوره آثار افلاطون، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: انتشارات خوارزمی، چاپ دوم.
4
پاپکین، ریچارد و استرول، آوروم (1374)، کلیات فلسفه، ترجمۀ سید جلالالدین مجتبوی، تهران: انتشارات حکمت، چاپ دهم.
5
پورتر، جین (1378)، «اخلاق فضیلت»، ترجمۀ انشاءالله رحمتی، قبسات، ش13.
6
پینکافس، ادموند (1382)، از مسأله محوری تا فضیلت محوری، ترجمۀ حمیدرضا حسنی و مهدی علیپور، نشر معارف.
7
رازی، فخرالدین محمدبنعمر (1410)، المباحث المشرقیه، بیروت: دار الکتب العربی.
8
زمانی، محمود (1380)، «مُثل افلاطون و جایگاه معرفتشناختی آن»، خردنامه صدرا، ش25.
9
10. شیدان شید، حسینعلی (1388)، عقل در اخلاق از نظرگاه غزالی و هیوم، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ سوم.
10
11. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (ملاصدرا) (1410)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة، بیروت: دار احیاء التراث العربی، چاپ چهارم.
11
12. طباطبایی، سید محمدحسین (1420)، نهایة الحکمة، قم: مؤسسه نشر اسلامی، چاپ پانزدهم.
12
13. فرخنده، حسین (1385)، «بررسی نقد ارسطو از معادله سقراطی (فضیلت = معرفت)»، فصلنامه علامه، ش12.
13
14. کاپلستون، فردریک (1368)، تاریخ فلسفه یونان و روم، ج1، ترجمۀ سیدجلالالدین مجتبوی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
14
15. کسنوفون (1373)، خاطرات سقراطی، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: خوارزمی.
15
16. گاتری، دبلیو.کی. سی (1376)، تاریخ فلسفه یونان، ترجمۀ حسن فتحی، تهران: انتشارات فکر روز.
16
17. گمپرتس، تئودور (1375)، متفکران یونانی، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: خوارزمی.
17
18. گواردینی، رومانو (1376)، مرگ سقراط، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: طرح نو.
18
19. مک اینتایر، السدیر (1376-1377)، «اخلاق فضیلتمدار»، ترجمۀ حمید شهریاری، نقدونظر، ش13و14، ص287-299.
19
20. یاسپرس، کارل (1357)، افلاطون، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: انتشارات خوارزمی.
20
21. Dorothea , Frede. (2009) "Plato's Ethics: An Overview", in: The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Edward N. Zalta (ed.).
21
22. Hoffmann Tobias, (ed.), (2008) Weakness of Will from Plato to the Present, The Catholic University of America Press.
22
23. Kraut, Richard, (2010) "Aristotle's Ethics", in: The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Edward N. Zalta (ed.).
23
24. Mele, Alfred R., (2006)“Weakness of the Will,” in: Encyclopedia of Philosophy, Second Edition, D. Borchert, ed., New York: Macmillan, v. 9.
24
25. Stroud, Sarah, (2008) "Weakness of Will", in: The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Edward N. Zalta (ed.)
25
26. Weinert, F. E., "Human Development: Research and Educational practice", in: The International Encyclopedia of Education, Vol. 5.
26
ORIGINAL_ARTICLE
حق زن بر کنترل بدن خود
دیدگاههای گوناگونی دربارۀ سقط جنین، از منظر اخلاقی، طرح شده است. برخی بر آنند که سقط جنین، به لحاظ اخلاقی، از لحظه لقاح مطلقاً نادرست است. حتی در صورتی که جان مادر در معرض خطر باشد؛ در مقابل، عدهای معتقدند نه تنها سقط کردن جنین در طول مدت بارداری نادرست نیست، بلکه کشتن نوزاد تازه متولد شده نیز نادرست نیست. گروه سوم قائل به تفصیلاند: برخی سقط جنین را در صورتی مجاز میدانند که جان مادر در معرض خطر باشد؛ برخی میان مراحل مختلف بارداری تفاوت قائل شدهاند؛ برخی میان بارداری خواسته و ناخواسته تفاوت قائل شدهاند و در صورتی که بارداری ناخواسته باشد سقط جنین را مجاز دانستهاند و در صورتی که بارداری با خواست مادر باشد تنها در صورتی سقط جنین مجاز است که جان مادر در معرض خطر باشد و ... . جودیث جارویث تامسون تفصیل اخیر را مطرح کرده است. وی برای نخستین بار در مقالهای که در سال 1971م. نوشت میان بارداری خواسته و ناخواسته تفاوت قائل شد و سقط جنین را در صورتی که بارداری ناخواسته باشد، مجاز دانست. در این مقاله، به نقد و بررسی بخشی از ادعای تامسون در این زمینه پرداخته میشود.
https://jpt.isca.ac.ir/article_449_b9a8b17e65e8f3865bb319f528e2a491.pdf
2011-06-22
29
60
سقط جنین
بارداری خواسته
بارداری ناخواسته
ویولننواز
علیرضا
آل بویه
alireza.alebouyeh@gmail.com
1
عضو هیئت علمى پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامى
AUTHOR
Beckwith, Francis J., (1992), “Personal Bodily Rights, Abortion, and Unplugging the Violinist,” in: International Philosophical Quarterly: IPQ 32, no. 1 Issue 125.
1
ـــــــــــــــــ, (1996), “Arguments from Bodily Rights,” in: Francis J. Beckwith (ed.), Do The Right Things Dialogue on the Moral and Social Issues of our Time, Jones and Bartlett Publisers.
2
ـــــــــــــــــ, (2007), Defending Life: a Moral and Legal Case against Abortion Choice, Cambridge University Press.
3
Boonin, David, (2003), A Defense of Abortion, Cambridge University Press.
4
Brody, Baruch, (1989), “The Morality of Abortion,” in: Tom L. Beauchamp and Leory Walters (ed.), Contemporary Issues in Bioethics, Wadsworth Publishing Co Inc; 3rd ed.
5
Davis, Nancy “Abortion and Self-Defense,” (1984), in: Philosophy and Public Affairs, Vol. 13, No. 3.
6
Kaczor, Christopher, (2011), The Ethics of Abortion Women’s Rights, Human Life, and the Question of Justice, Routledge.
7
Koukl, Gregory, (2007) “Unstringing the Violinist,” Stand to Reason, http://www.str.org/site/ News2?page=NewsArticle&id=5689 cited from: Richard J. Poupard, Christian Research Journal, volume 30, number.
8
Levine, Michael and Cox, (2006), Damian, “Violinists Run Amuck in South Dakota: Screen Doors down in the Badlands,” in: Philosophical Papers, 35.
9
10. Lotz, Mianna, (2005) “Ethical Arguments Concerning the Moral Permissibility of Abortion,” National Foundation for Australian Women.
10
11. Pojman, Louis P. and Beckwith, Francis J. (ed.), (1998), The Abortion Controversy, 2tn ed., Wadsworth Publishing Company.
11
12. Poupard, Richard J., (2007) “Suffer the Violinist: Why the Pro‐abortionArgument from Bodily Autonomy Fails,” Christian Research Journal. Vol. 30. No. 4.
12
Schwartz, Stephen, (1990), The Moral Question of Abortion, Chicago: Loyola University Press.
13
Sterba, James, (1980), “Aborion, Distant Peoples and Future Generations” in: The Demands of Justice, Notre Dame: University of Notre Dame Press, (Pavlischek, 1998).
14
Thomson, Judith Jarvis , (1971) “A Defence of Abortion” in: philosophy and Public Affairs, No 1.
15
Warren, Mary Anne, (1989), “On the Moral and Legal Status of Abortion,” in: Tom L. Beauchamp and
16
eory Walters (ed.), Contemporary Issues in Bioethics , Wadsworth Publishing Co Inc; 3rd ed.
17
17. Wreen, Michael, (1992) “Abortion and Pregnancy Due to Rape,” in: Philosophia, 21 (3-4).
18
ORIGINAL_ARTICLE
شئون معصوم و تأثیر آن بر شناخت تعالیم دین
ابلاغ پیام الاهى یکى از شئون مهم پیامبر و امام است، ولى این شأن تنها شأن پیامبر و امام نیست، بلکه معصومان شئون دیگرى نظیر تفسیر، تفریع، تشریع، تربیت، ولایت، حکومت و ... داشتهاند. در این مقاله میکوشیم شئون مختلف معصوم را تبیین کرده و مهمترین تأثیراتى را که توجّه به این شئون در شناخت آموزههای گوناگون دینى دارد بررسى کنیم. مهمترین این تأثیرات عبارتاند از: جداسازى آموزههای دین از امور غیردینى، حل ناسازگارى میان روایات متعارض، شناسایى سنخهاى گوناگون آموزههای دینى - نظیر شناخت سنخ فقهى یا اخلاقى - و شناخت تعالیم اهمّ و مهم.
https://jpt.isca.ac.ir/article_450_30d388a2de1ea227ede30d82ba004ac9.pdf
2011-06-22
61
74
شئون معصوم
دینشناسى
سنخ آموزههای دین
ناسازگارى روایات
سعید
ضیائی فر
ziyaei.saeid@iscs.ac.ir
1
دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامى
AUTHOR
قرآن کریم.
1
امینى، احمد (علامه امینى)، (1387)، الغدیر، بیروت: دارالکتاب العربى.
2
بحرانى، یوسف (1405)، الحدائق الناضرة، محمدتقى ایروانى، بیروت: دارالاضواء.
3
توحیدى، محمدعلى (1417)، مصباح الفقاهة:تقریرات درس آیتاللّه خویى، قم: انصاریان.
4
جبارى، محمدرضا (1382)، سازمان وکالت و نقش آن در عصر ائمه (ع)، قم: مؤسسه آموزشى-پژوهشى امام خمینى.
5
جزائرى، محمدجعفر (1407)، منتهى الدرایة، ج6، قم: نشر المؤلف.
6
جعفرى لنگرودى، محمدجعفر (1378)، مبسوط در ترمینولوژى حقوق، تهران: کتابخانه گنج دانش.
7
حر عاملى، محمد (1416)، وسائل الشیعة، قم: مؤسسة آل البیت (ع).
8
حلى، حسن (علامه حلی) (1410)، نهایة الاحکام، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
9
10. خلخالى، سیدرضا (1364)، معتمد العروة الوثقى، کتاب الحج (تقریرات درس آیتاللّه خویى)، قم: مدرسه دارالعلم.
10
11. سیدرضى، محمد (بىتا)، نهج البلاغه، محمد دشتى وکاظم محمدى، قم: مؤسسة النشر الاسلامى.
11
12. سید مرتضى علمالهدى، على (1410)، الشافى فى الامامة، تهران: مؤسسة الامام الصادق (ع).
12
13. سیستانى، سیدعلی (1414)، مناسک الحج، قم: مکتب آیتاللّه العظمى السیستانى.
13
14. شهید اول، محمد (بىتا)، البیان، قم: مجمع الذخائر الاسلامى.
14
15. صدر، محمدباقر (1399)، اقتصادنا، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
15
16. صفار، محمد (1362)، بصائر الدرجات، تهران: اعلمى.
16
17. ضیائىفر، سعید (1388)، «ولایت پیامبر (ص) و امام (ع) بر تشریع»، معارف اسلامى، سال 6، ش1، (21).
17
18. طباطبایى، سید محمدحسین (1393)، المیزان فى تفسیر القرآن، قم: اسماعیلیان.
18
19. طبرسى، فضل (1354)، مجمع البیان، صیدا: مطبعة العرفان.
19
20. طوسى، محمد (شیخ طوسی) (1363)، تمهید القواعد، عباس تبریزیان و دیگران، قم: مکتبالاعلام الاسلامى.
20
21. ـــــــــــــــــ ، (1382)، تلخیص الشافى، سیدحسین بحرالعلوم، قم: انتشارات المحبین.
21
22. عاملى، سید محمدجواد (1419)، مفتاح الکرامة فى شرح قواعد العلامة، قم: مؤسسه النشر الاسلامى.
22
23. عدنان قطیفى، سیدمنیر (1414)، الرافد فى علم الاصول: تقریرات درس آیتاللّه سیستانى، قم: مکتب آیتاللّه العظمى السیستانى.
23
24. عروسى حویزى، عبدعلى (بىتا)، نورالثقلین، سیدهاشم رسولى محلاتى، قم: المطبعة العلمیة.
24
25. فخر المحققین، محمد (1389)، ایضاح الفوائد فى شرح القواعد، قم: اسماعیلیان.
25
26. کلینى، محمد (1388)، الاصول من الکافى، علىاکبر غفارى، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
26
27. مامقانى، عبداللّه (1410)، مقباس الهدایة، محمدرضا مامقانى، قم: مؤسسة آل البیت (ع).
27
28. مجلسى، محمدباقر (1363)، بحار الانوار، قم: دارالکتب الاسلامیه.
28
29. مفید، محمد (شیخ مفید) (1413)، اوائل المقالات، ابراهیم انصارى، قم: کنگره هزاره مفید.
29
30. موسوی خمینى، سید روحاللّه (1385)، الرسائل، مجتبى تهرانى، قم: اسماعیلیان.
30
31. ـــــــــــــــــ ، (1379)، کتاب البیع، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار الامام الخمینى.
31
32. موسوى عاملى، سیدمحمد (1410)، مدارک الاحکام فى شرح شرائع الاسلام، مشهد: مؤسسة آلالبیت (ع).
32
ORIGINAL_ARTICLE
زمینهگرایی در فقه
رویکرد اتمیستی در فهم نصوص دینی در اجتهاد، نظامی فقهی به بار میآورد که احکامی اجرانشدنی دارد، ملاکمندی احکام را به تعارفی تجملی فرو میکاهد، ربط روشنی با مقاصد شریعت ندارد، به نصوص مراجعۀ گزینشی میکند و بسیاری از نصوص دینی را وامینهد. در مقابل، رویکرد زمینهگرا به نصوص، منظومهای فقهی به بار میآورد که هیچ حکم اجرانشدنیای ندارد، ملاکمحور است، تحقق مقاصد شریعت را هدف میگیرد، همۀ آموزههای دین را در مقام استنباط در نظر میگیرد، بحرانهای جاری در فقه را حل میکند و ادامۀ مشی اصولی در مقابل مشی اخباری است. در این مقاله، پس از تبیین زمینهگرایی و ابعاد آن، نشان میدهیم که زمینهگرایی ادامه همان مشی اصولی است.
https://jpt.isca.ac.ir/article_451_8bb5f00af6d38513d5b44193547a4d71.pdf
2011-06-22
75
106
فقه
اجتهاد اتمیستی
اجتهاد زمینهای
ملاکات احکام
مقاصد شریعت
حسین
واله
wale2ir@yahoo.com
1
استادیار دانشگاه شهید بهشتی، عضو هیئت علمی گروه فلسفه
AUTHOR
آخوند خراسانی، محمدکاظم (بیتا)، کفایة الاصول، ج1و2، تهران: کتابفروشی اسلامیة.
1
اسلامی، رضا (1387)، اصول فقه حکومتی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
2
انصاری، مرتضی (شیخ انصاری) (1313)، الرسائل، بیجا، چاپ رحلی حاج ابراهیم طباع تبریزی.
3
ایازی، سید محمدعلی (1389)، ملاکات احکام و شیوههای استکشاف آنها، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ دوم.
4
جوادی آملی، عبدالله (1381)، شریعت در آینۀ معرفت، قم: نشر اسراء، چاپ پنجم.
5
خمینی، روح الله (1373)، ولایت فقیه، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
6
راولز، جان (1383)، عدالت به مثابۀ انصاف، ترجمه عرفان ثابتی، تهران: انتشارات ققنوس.
7
سروش، عبدالکریم (1373)، قبض و بسط تئوریک شریعت، چاپ سوم، تهران: صراط.
8
صافی، لطفالله (1412)، الاحکام الشرعیة ثابتة لاتتغیر، قم: دارالقرآن الکریم.
9
10. صدر، محمدباقر (1977)،اقتصادنا، بیروت: دارالکتاب اللبنانی.
10
11. صرامی، سیفالله (1385)،حق حکم تکلیف، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
11
12. طباطبائی، سید محمد حسین (1394)، المیزان فی تفسیر القرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
12
13. طبرسی نوری، سید اسماعیل (بیتا)، کفایة الموحدین، انتشارات علمیه اسلامیه.
13
14. عاملی، محمدبن حسن (بیتا)، وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
14
15. عراقی، ضیاءالدین (بیتا) ، نهایة الافکار، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
15
16. علیاکبریان، حسنعلی (1386)، معیارهای بازشناسی احکام متغیر وثابت، ج1و2، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ اول.
16
17. غنی نژاد، موسی (1377) ، « بحثی در مبانی معرفتی ربا وبهره بانکی»، نقد ونظر، ش .
17
18. فنایی، ابوالقاسم(1389) ، اخلاق دینشناسی، تهران: نگاه معاصر.
18
19. مبلغی، احمد (1381-1382)، «ضوابط بهرهگیری از مبانی کلامی در اصول»، مجلۀ پژوهشهای اصولی، قم، ش 2و3.
19
20. مجتهد شبستری، محمد (1379)، نقدی بر قرائت رسمی دین، تهران: طرح نو.
20
21. مطهری، مرتضی (1368)، مجموعه آثار، تهران و قم: صدرا.
21
22. ـــــــــــــــــ ، (1403)، بررسی اجمالی اقتصاد اسلامی، تهران: انتشارات حکمت.
22
23. مظفر، محمدرضا (1379)، اصول الفقه، قم: مؤسسه اسماعیلیان، چاپ نهم.
23
24. منتظر ظهور، محمود (1376)، اقتصاد، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ ششم.
24
25. نائینی، محمدحسین (1406)، فوائد الاصول، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
25
26. نجفی، محمدحسن (1981)، جواهر الکلام، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
26
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی دو استدلال به نفع نظریه منطقدانان در تبیین معنای جملات شرطی
کاربرد جملات شرطی در متون دینی و ضرورت تحلیل ماهیت حکم مشروط، توجه دانشمندان اصولی را به تفاوت دیدگاه دانشوران علم منطق و عالمان بلاغت در تعریف جمله شرطی جلب کرده است. نتیجه این توجه طرح مباحثی است که به شکلی بسیار گستردهتر از آنچه در کتب منطق و بلاغت مطرح است، به تبیین معنای جملات شرطی میپردازد. هر چند بررسی تفاوت این دو دیدگاه سهم اندکی از مباحث اصولی مربوط به تحلیل مفاد جملات شرطی را به خود اختصاص داده است، اما همین مقدار نیز دربرگیرنده استدلالهای متفاوت و جالب توجهی است که به نفع هر کدام از این دو دیدگاه مطرح شده است. در این نوشتار، پس از تبیین نظریه منطقدانان و عالمان بلاغت، به بررسی دو استدلال که به نفع نظریه دانشوران منطقی مطرح شده است، میپردازم. نتیجه این بررسی تبیین سازگاری بیشتر نظریه عالمان بلاغت با ارتکازهای موجود از جمله شرطی و ارائه تقریبی کاملتر از این نظریه است که پاسخگوی برخی ایرادهای مطرح شده در این زمینه است.
https://jpt.isca.ac.ir/article_452_f39a0e0c558ac8ed9ef5ba8f55398214.pdf
2011-06-22
107
140
جمله شرطی
ادات شرط
نسبت حکمیه
متعلق حکم
شرط
تالی
جزاء
علیرضا
محمدی
muhammadi3@yahoo.com
1
Muhammadi3@yahoo.com
AUTHOR
قرآن کریم.
1
ابن سینا، حسین (1404)، الشفاء، ج2، قم: مکتبة آیتالله مرعشی.
2
الاصفهانی، محمدحسین (1416)، بحوث فی الاصول، مؤسسة النشر الاسلامی.
3
ـــــــــــــــــ (1998) نهایة الدرایة، بیروت: آل البیت.
4
التفتازانی، سعد الدین (1992)، مختصر المعانی، ج2، مجموعه شروح التلخیص، بیروت: دارالهادی.
5
الجرجانی، میر سید شریف (1387)، المطول (با حاشیه جرجانی)، دارالکوخ.
6
الحکیم، السید عبد الصاحب (1416)، المنتقی الاصول تقریراً لأبحاث السید الروحانی، ج1و2، قم: نشر الهادی.
7
الدسوقی (1992)، حاشیة الدسوقی علی مختصر المعانی، ج2، مجموعه شروح التلخیص دارالهادی، بیروت.
8
الرازی، قطب الدین (1384)، تحریر القواعد المنطقیة با حاشیه شریف جرجانی، قم: بیدار.
9
السبکی، بهاء الدین (1992)، عروس الافراح، ج2، مجموعه شروح التلخیص دار الهادی، بیروت.
10
الشاهرودی، السید محمود (1417)، بحوث فی علم الأصول تقریراً لأبحاث السید الصدر، ج3، مؤسسة دائرة المعارف الفقه الاسلامی.
11
12. ـــــــــــــــــ (1431)، اضواء و آراء، ج1، مؤسسة دائرة المعارف الفقه الاسلامی.
12
13. الطوسی، خواجه نصیر الدین (1375)، شرح الاشارات و التنبیهات مع المحاکمات، ج1، قم: نشر البلاغة.
13
14. العراقی، آقا ضیاء الدین (1405)، نهایة الأفکار، ج1و2، مؤسسة النشر الاسلامی.
14
15. الکلانتری الطهرانی، المیرزا ابوالقاسم (1425)، مطارح الانظار (تقریرات الشیخ الانصاری)، ج1، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
15
16. مغربی، ابن یعقوب (1992)، مواهب الفتاح، ج2، مجموعه شروح التلخیص بیروت: دارالهادی.
16
ORIGINAL_ARTICLE
جایگاه عقل در تفسیر المیزان
نیل به معارف قرآن کریم بهعنوان مجموعهای مرتبط و منسجم جز با تکیه بر تفسیر مستند به منابع روشن و متقن میسّر نیست. از جمله مفسرانی که با بهرهگیری از منابع اصیل، بهویژه حجت درونی عقل، به قله رفیع فهم معارف ناب قرآنی دست یافتهاند، علامه سید محمدحسین طباطبایی است. نوشتار حاضر پس از تبیین روش تفسیری علامه طباطبایی، لزوم بهرهگیری از عقل و منطق در تفسیر را بررسی کرده و سپس با تفکیک بین معانی عقل بهعنوان منبع فهم دین و عقل بهعنوان ابزار فهم قرآن بهکارکردهای هر کدام در تفسیر المیزان پرداخته است. ویژگی مهم المیزان در بهرهگیری از عقل، مراعات شاخصهایی چون تمییز بین تطبیق و تفسیر، پایبندی به تعبد و تفکیک بین مباحث تفسیری و فلسفی است.
https://jpt.isca.ac.ir/article_453_e65e5e172971ca03ed22d5410da1c98d.pdf
2011-06-22
141
168
تفسیر المیزان
عقل
تفسیر
روش تفسیری
سعید
روستا آزاد
asaeedazad@gmail.com
1
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
AUTHOR
1 اسعدی، محمد و همکاران (1389)، آسیبشناسی جریانهای تفسیری، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
1
2 الاوسی، علی (1405)، الطباطبایی و منهجه فی تفسیر المیزان، سازمان تبلیغات اسلامی.
2
3 بابایی، علی اکبر و عزیزی کیا، غلامعلی و روحانینژاد، مجتبی (1379)، روششناسی تفسیر قرآن، زیر نظر محمود رجبی.
3
4 جوادی آملی، عبدالله (1378)، تسنیم، اسراء.
4
5 خوئی، ابوالقاسم (بیتا)، محاضرات فی علم الاصول، امام موسی صدر.
5
6 دومین یادنامه علامه طباطبایی (1362)، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
6
7 راغب اصفهانی (1412)، المفردات فی غریب القرآن، دمشق:دارالعلم.
7
8 رجبی، محمود (1383)، روش تفسیر قرآن، پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
8
9 رضائی اصفهانی، محمدعلی (1387)، منطق تفسیر قرآن، جامعه المصطفی(ص) العالمیه.
9
10 طباطبایی، سید محمدحسین (1372)، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 1، 2، 3، 5، 6، 8، دارالکتب الاسلامیه.
10
11 ـــــــــــــــــ ، (بیتا)،علی و فلسفه الاهی، دارالتبلیغ الاسلامی.
11
12 ـــــــــــــــــ ، (1352)، قرآن در اسلام، دار الکتب الاسلامیه.
12
13 فصلنامه بینات، ویژهنامه علامه طباطبایی و تفسیر المیزان، سال نهم شماره دوم.
13
14 فصلنامه، پژوهشهای قرآنی، شماره 9 ـ 10.
14
15 معرفت، محمدهادی، کیهان اندیشه، ش33.
15
16 نفیسی، شادی (1379)، عقل گرایی در تفاسیر قرن 14، قم: بوستان کتاب.
16
ORIGINAL_ARTICLE
نقد و بررسی انتساب تشبیه و تجسیم به هشام بن حکم
تشبیه و تجسیم، در تاریخ اندیشههای کلامی، همواره به متفکرانی از شیعه و اهل سنت نسبت داده شده است. یکی از این متفکران هشامبنحکم، متکلم بزرگ شیعی، است. برخی از دانشمندان اهل سنت، نظیر جاحظ و خیاط، چنین عقیدهای را به او نسبت دادهاند. در روایات شیعه نیز گاه چنین نسبتی به او داده شده است. بزرگان شیعه در مقابل این نسبت واکنشهای فراوانی از خود نشان دادهاند. این مقاله به دلایل منسوب به هشام در اثبات تجسیم، و ریشهیابى دیدگاه منسوب به هشام میپردازد. سپس واکنشهای دانشمندان شیعه به چنین نسبتهایی را دستهبندی کرده و آنها را گزارش میکند. در پایان نتیجه میگیرد که نهتنها مستندات اعتقاد هشام به تجسیم تام و تمام نیست، سخن متکلمان اهل سنت نیز در این زمینه با هم ناسازگار است و نمیتوان به آنها اعتماد کرد.
https://jpt.isca.ac.ir/article_454_0319844aadfffef27deeae34a54d1e1e.pdf
2011-06-22
169
191
تشبیه
تجسیم
هشام بن حکم
علیرضا
اسعدی
asaadi@isca.ac.ir
1
عضو هیئت علمى پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامى
AUTHOR
قرآن کریم، ترجمه محمدمهدى فولادوند.
1
ابن حزم، ابومحمد علىبناحمد (1416)، الفصل فى الملل و الاهواء و النحل، ج1ـ3، بیروت: دارالکتب العلمیه.
2
ابن شهر آشوب (1380)، معالم العلماء ،نجف: منشورات المطبعة الحیدریه.
3
ابن قتیبه دینوری (بیتا)، تأویل مختلف الحدیث، بیروت: دارالکتب العربى.
4
اسد حیدر (1390)، الامام الصادق و المذاهب الاربعة، ج3-4، بیروت: دارالکتاب العربى.
5
اسعدی، علیرضا (1388)، متکلمان شیعه: هشامبنحکم، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
6
اسفراینى، ابومظفر (1419)، التبصیر فى الدین، بىجا: المکتبة الازهریة للتراث.
7
اشعرى، ابوالحسن (1400)، مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، تصحیح: هلموت رُیتر، بىجا، بىنا، چاپ سوم.
8
بغدادى، ابومنصور (1417)، اصول الدین، بیروت: دارالفکر.
9
10. بغدادى، عبدالقاهربنطاهربنمحمد (1415)، الفرق بین الفرق، تعلیق: الشیخ ابراهیم رمضان، بیروت: دارالمعرفة.
10
11. توحیدى، ابوحیان (1408)، البصائر و الذخائر، جزء 3، 7 و 9، تحقیق: وداد القاضى، بیروت: دار صادر.
11
12. حسنى رازى، سیدمرتضىبنداعى (1313)، تبصرة العوام فى معرفة الانام، تصحیح: عباس اقبال، بىجا: انتشارات اساطیر.
12
13. حلى، جمال الدین ابومنصور حسنبنیوسف (1363)، انوار الملکوت فى شرح الیاقوت، تحقیق: محمد نجمى الزنجانى، بىجا، انتشارات رضى و انتشارات بیدار، چاپ دوم.
13
14. خوانسارى، آقاجمال (1378)، مناظرات (ترجمه الفصول المختارة)، تحقیق: صادق حسنزاده، قم: دبیرخانه کنگره محقق خوانسارى.
14
15. خویى، ابوالقاسم (1369)، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، ج20، قم: مرکز نشر آثار الشیعة.
15
16. خیاط، ابوالحسین (بیتا)، الانتصار و الرد على ابن الراوندى الملحد، قاهره: مکتبة الثقافة الدینیة.
16
17. الشافى فى الامامة (1410)، ج1 و 4، تهران: مؤسسة الصاد، چاپ دوم.
17
18. شرف الدین الموسوى العاملى، عبدالحسین (1413)، المراجعات، بىجا، انتشارات اسوه.
18
19. شوشترى (تسترى)، محمدتقى (1422)، قاموس الرجال، ج10، قم: مؤسسة النشر الاسلامى.
19
20. شوشترى، قاضى نورالله (1377)، مجالس المؤمنین، ج1، تهران: انتشارات اسلامیة.
20
21. شهرستانى، عبدالکریم (1421)، الملل و النحل، تحقیق: محمد عبدالقادر الفاضلى، بیروت: المکتبة العصریة، چاپ دوم.
21
22. صدوق، ابوجعفر محمدبنعلىبنالحسینبنبابویه قمى (1416)، التوحید، تصحیح و تعلیق: سیدهاشم حسینى طهرانى، چاپ ششم، قم: مؤسسة النشر الاسلامى التابعة لجماعة المدرسین.
22
23. جوهری (1407)، صحاح اللغة، ج6، بیروت: دار العلم للملایین، چاپ سوم.
23
24. طبرسى، ابومنصور احمدبنعلىبنابى طالب (1401)، الاحتجاج، ج1 و 2، بیروت: مؤسسة الاعلمى للمطبوعات، مؤسسة اهل البیت (ع).
24
25. طوسى، محمدبنحسنبنعلى،(شیخ طوسی) (1384) اختیار معرفة الرجال (معروف به رجال کشى)، تصحیح: حسن مصطفوى، مشهد: دانشگاه مشهد.
25
26. سامى النشار، على (1385)، نشأة الفکر الفلسفى فى الاسلام، ج2، بىجا: دارالمعارف، چاپ سوم.
26
27. صلیبیا، جمیل (1366) ، فرهنگ فلسفی، تهران: انتشارات حکمت.
27
28. فیض کاشانى، ملامحسن (1370)، الوافى، ج1، اصفهان: مکتبة الامام امیرالمؤمنین (ع).
28
29. قمى، قاضى سعید (1373-1374)، شرح توحید صدوق، ج2 و 3، تصحیح و تعلیق: نجفقلى حبیبى، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
29
30. معتزلى، قاضى عبدالجبار (1422)، شرح الاصول الخمسة، بیروت: دار احیاء التراث العربى. چاپ اول.
30
31. کراجکى، ابوالفتح (بیتا)، کنزالفوائد، بىجا، مکتبة المصطفویة.
31
32. کلینى، محمدبنیعقوب (بیتا)، اصول کافى، ترجمه: سید جواد مصطفوى، تهران: بىنا.
32
33. مامقانى، عبدالله (1352)، تنقیح المقال، نجف: المطعبة المرتضویة.
33
34. مجلسى، محمدباقر (1363)،مرآة العقول، ج2، تهران: دارالکتب الاسلامیة، چاپ دوم.
34
35. ـــــــــــــــــ ، (1403) ، بحارالانوار، ج3، بیروت: دار احیاء التراث العربى.
35
36. مدرس یزدى، آقا علىاکبر (1374)، مجموعه رسائل کلامى و فلسفى و ملل و نحل، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
36
37. مفید، ابوعبدالله محمدبنمحمدبننعمان (1413)، مصنفات الشیخ المفید، ج4، (اوائل المقالات)، بىجا: المؤتمر العالمى لالفیة الشیخ المفید.
37
38. ـــــــــــــــــ ، (1413)، الحکایات، ج10، بىجا: المؤتمر العالمى لالفیة الشیخ المفید.
38
39. ـــــــــــــــــ ، (1413)، المسائل السرویه، ج7، بىجا: المؤتمر العالمى لالفیة الشیخ المفید.
39
40. مقدسى، مطهربنطاهر (1899)، البدء و التاریخ، ج1، 2 و 5، بیروت: دار صادر.
40
41. ملاصدراى شیرازى، صدرالدین محمدبنابراهیم (ملاصدرا) (1367)، شرح اصول الکافى، ج2، تصحیح: محمد خواجوى، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى.
41
42. القفاری، ناصربنعبداللهبنعلی (1418)، اصول مذهب الشیعة الامامیة الاثنی عشریه عرض و نقد، مصر: دار الرضا.
42
43. نجاشى، ابوالعباس احمدبنعلىبناحمدبنعباس (1418)، الرجال، تحقیق: سید موسى شبیرى زنجانى، قم: مؤسسة النشر الاسلامى، چاپ ششم.
43