%0 Journal Article %T وضعیت فلسفه اخلاق در حوزه علمیه در سده اخیر %J نقد و نظر %I دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم (پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی) %Z 1062-8952 %A آل بویه, علیرضا %D 2022 %\ 06/22/2022 %V 27 %N 106 %P 65-103 %! وضعیت فلسفه اخلاق در حوزه علمیه در سده اخیر %K فلسفۀ اخلاق %K حوزۀ علمیۀ قم %K اخلاق اسلامی %K سدۀ اخیر %R 10.22081/jpt.2022.62792.1910 %X تفکر عقلانی دربارۀ اخلاق از همان ابتدای نزاع‌های کلامی میان متکلمان دیده می‌شود. شاید بتوان گفت نخستین بحث جدی در این زمینه، نزاع مشهور میان اشاعره و معتزله دربارۀ حسن و قبح افعال است. اشاعره حسن و قبح را وابسته و مستند به خدا می‌دانستند و معتزله و امامیه مستقل از خدا. در آثار عالمان اخلاق اسلامی نیز تفکر عقلانی دربارۀ اخلاق مشاهده می‌شود و معمولاً در آغاز برخی از کتاب‌های اخلاقی، تقریری از اخلاق فضیلت ارسطو ارائه شده است. در قرن اخیر، تفکر عقلانی دربارۀ اخلاق در غرب، رشد و شکوفایی چشمگیری داشته است؛ به‌گونه‌ای‌که عنوان مستقلی به آن اختصاص داده شده و به نام فلسفۀ اخلاق مشهور شده است. با توجه به گذشت صد سال از تأسیس حوزۀ علمیۀ قم، حال این پرسش مطرح است که در سدۀ اخیر، تفکر عقلانی و به عبارتی فلسفۀ اخلاق در حوزۀ علمیه چگونه بوده و چه فرازوفرودی را پشت سر گذاشته و چه آینده‌ای در انتظار آن است. شاید بتوان برای تحلیل چنین امر مهمی، دو برش تاریخی قبل از پیروزی انقلاب و بعد از آن را در نظر گرفت و بی‌شک میان این دو دوره تفاوتی جدی در این زمینه وجود دارد. در این مقاله سعی می‌شود وضعیت فلسفۀ اخلاق در سدۀ اخیر در حوزۀ علمیه تحلیل و بررسی شود. حاصل آنکه پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، فلسفۀ اخلاق رواج چندانی نداشته است و اولین کسی که در این زمینه ورود کرده است شهید مطهری است، ولی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، فلسفۀ اخلاق در قلمروهای گوناگون فرااخلاق، اخلاق هنجاری نظری و اخلاق کاربردی رشد نسبتاً خوبی داشته است. %U https://jpt.isca.ac.ir/article_72770_10c907b134909b25949902ce20d2d7b7.pdf